معرفی غافث و خواص درمانی آن

غافث (نام علمی: Agrimonia eupatoria) نام یک گونه از تیره گلسرخیان است. گیاهی است علفی چند ساله دارای ساقه و برگ‌های کرک دار با ظاهری بیضی و دندانه دار. گل‌های غافث در انتهای ساقه‌ها به رنگ زرد به صورت سنبله ظاهر می‌شوند. این گیاه عموماً در کوهستان‌های سردسیر رشد میکند. گیاه غافث در قسمت وسیعی از خاک اروپا در مرغزار‌های کم آب، چراگاهها، و نقاط تنک جنگلی می‌روید و گیاهی شناخته شده‌است.

در هند از ریشه آن به عنوان قابض، تونیک و مدر و از برگ‌های آن به عنوان داروی ضدکرم شکم استفاده می‌شود. در چین معمولاً تمامی گیاه را در ماه‌های تیر تا آبان در مواقعی که ظاهراً در بهترین وضع رشد می‌باشد، می‌چینند و آن را تمیز کرده و خوب می‌شویند و در آفتاب خشک می‌کنند.

خوردن گیاه غافث با آب شاهتره و سکنجبین و همچنین خوردن گل و عصاره آن برای التیام زخم های داخلی مفیداست. مالیدن عصاره آن در استعمال خارجی به موضع برای التیام جرب و خارش و پاشیدن گرد آن برای خشک کردن زخم ها نافع است. غرغره آن برای تسکین آنژین، ورم لوزه، درد گلو و ورم حلق نافع است. مقدار خوراک آن تا 12 گرم و در جوشانده و دم کرده ها تا 28 گرم است.

انتشار جغرافیایی گیاه غافث:
 این گیاه در نواحی شمال ایران از جمله گیلان،خراسان و آذربایجان می روید.

 
 ترکیبات شیمیایی گیاه غافث:
 این گیاه حاوی تانن،مقدار کمی اسانس فرار و رزین می باشد.

 قسمتهای مورد استفاده گیاه غافث:
 سرشاخه گلدار گیاه اثر دارویی دارند.

 
 نام های دیگر غافث:
 دوای جگر، غافت، جگردارو، مشکانیه، طرهامال، تریامان، اوفاطریون، علف گلودرد، اوباطریوس، تیغ بدبو، اکرسومنه، شوکه منتنه، قاصیص اوتی، قیزل پیراق و قزل پاپراق می باشد.

خواص گیاه غافث در طب سنتی:
 1. طبع آن گرم و خشک است.

 2. برگ این گیاه قابض می باشد.

 3. قاعده آور و ترشحات زنانه:5 گرم از این گیاه را در 200 سی سی آب جوش 10 دقیقه دم کرده روزی 3 فنجان بنوشند و یا از شیاف این گیاه استفاده کنند.

 4. ضدکرم می باشد 5 گرم در 200 سی سی آب جوش 10 دقیقه دم کرده یک فنجان شب و یک فنجان هم صبح ناشتا بنوشند.

 5. برای التیام زخم ها 100 گرم در یک لیتر آب 5 دقیقه جوشانده یک ساعت دم کرده زخم ها را بشویند.

 6. برای جلوگیری از خونریزی و خونروی از دمکرده این گیاه روزی 3 فنجان بنوشند.

 7. برای درمان خون در ادرار 5 گرم از این گیاه را در 200 سی سی آب جوش 10 دقیقه دم کرده روزی 3 فنجان بنوشند.

 8. برای درمان بی اختیاری ادرار 5 گرم غافث را در 200 سی سی آب جوش دم کرده یک فنجان عصر و یک فنجان شب بنوشند.

 9. برای درمان نفخ شکم و ضعف معده 6 گرم غافث را در 300 سی سی آب جوش دم کرده نیم ساعت بعد از غذا یک فنجان بنوشند.

 10. برای درمان سنگ کلیه 6 گرم غافث را در 300 سی سی آب جوش دم کرده روزی 3 فنجان بنوشند.

 11. برای درمان بیماری کبدی مانند قولنج کبد از دمکرده این گیاه روزی 3 فنجان بنوشند.

 12. برای درمان یرقان 5 گرم در 200 سی سی آب جوش دم کرده صبح و عصر یک فنجان به مدت 14 روز بنوشند.

 13. برای نارسایی ترشح صفرا و دفع سنگ های صفراوی از جوشانده این گیاه مصرف گردد.

 14. برای از بین بردن ورم لوزتین، ورم مخاط گلو و بازشدن صدا با جوشانده این گیاه غرغره شود.

 15. جهت رفع استسقاء 5 گرم برگ سرشاخه های این گیاه را در 200 سی سی آب جوش دم کرده بنوشند.

16. جهت بازشدن دمل ها ضماد این گیاه را همراه با پیه بز استفاده می کنند.

 17. جهت معالجه داءالثعلب با دمکرده غافث و افسنتین بشویند.

 18. جهت درمان آب آوردن انساج 5 گرم از این گیاه را در 200 سی سی آب جوش دم کرده روزی یک فنجان بنوشند.

 19. جهت درمان آب آوردن مروارید با دمکرده این گیاه چشم را بشویند.

 20. جهت تقویت حافظه از دمکرده این گیاه استفاده می گردد.

انواع مصرف و نحوه مصرف غافث

۱) دم کرده: یک قاشق چایخوری از گیاه خشک را در یک لیوان آب جوش ریخته و بگذارید به مدت یک ربع ساعت دم بکشد. سپس آن را صاف کنید. مقدار مصرف آن یک فنجان قبل از هر غذا است.
 ۲) جوشانده: صد گرم از گیاه خشک را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید به آرامی بجوشد تا حجم آن به یک سوم تقلیل یابد سپس آن را صاف کنید. این جوشانده برای غرغره مناسب است.
 ۳) کپسول: دوای جگر به صورت کپسول های ۵۰۰ میلی گرمی عرضه می شود. مقدار مصرف آن یک کپسول سه بار در روز است.
 ۴) تنتور: برای تهیه تنتور، مقدار ۱۰۰ گرم از گیاه خشک را در نیم لیتر الكل طبی ۵۰ درجه ریخته و بگذارید به مدت دو هفته خیس بخورد البته هر روز باید آن را تکان داده و هم بزنید سپس آن را صاف کرده و در شیشه دربسته نگهداری کنید. مقدار مصرف این تنتور ۲۵-۱۵ قطره سه بار در روز است.
 ۵) حمام دست و پا: صد گرم از گیاه خشک را در ظرف آب داغ ریخته و بگذارید یک شب بماند سپس دست و پای خود را با آن بشوئید. این حمام برای رفع میگرن و سردرد بسیار مؤثر است.

عوارض

چنانچه این گیاه به اندازه مصرف شود معمولاً، عوارض خاصی را به دنبال نخواهد داشت؛ اما اگر در مصرف آن زیاده روی شود، احتمال بروز مشکلات گوارشی نظیر یبوست افزایش می‌یابد. علاوه بر این، این گیاه با داروهای ضد فشار خون و همچنین داروهای ضد خونریزی تداخل دارویی دارد. پس اگر هر کدام از داروهای ذکر شده را مصرف می‌کنید، باید از مصرف گیاه غافث خودداری نمایید. خانم‌های باردار و شیرده نیز باید از مصرف این گیاه اجتناب کنند.