سنجد

سنجد میوه خشک شده ی درختی بسیار مقاوم با نام علمی Elaeagnus angustifolia است که  شرایط محیطی سخت چون باد، خشکسالی و آلودگی جوی را به خوبی تحمل می کند. این درخت دارای گونه های متنوع و بسیار پرکاربرد است و از آن در کنترل باد، ترکیبات دارویی، صنایع عطر، آلات چوب و آلات موسیقی استفاده می شود.

سنجد را زیتون روسی Russian Olive می نامند، زیرا ظاهرش شبیه درخت زیتون است. گل‌های سنجد، کوچک و معطر هستند. سطح درونی گل‌ها زرد رنگ و سطح بیرونی‌شان نقره ای است. میوه‌های درخت سنجد، کوچک و بیضی شکل، به رنگ قرمز مایل به قهوه ای هستند که خوراکی بوده و ارزش غذایی بالایی دارند. برگ‌های سنجد کاملا کشیده، باریک، کرکی و بدون دندانه هستند. شاخه‌های سنجد اغلب خاردار هستند. درخت سنجد، بعد از ۵ تا ۶ سال میوه می دهد. گل ها کوچک، زرد رنگ و معطر هستند. شاخه ها اغلب خاردار بوده و گاهی به علت تعدد تنه، گیاه به صورت در ختچه ظاهر میشود. سنجد گیاهی است که به خشکی خاک و وزش باد های شدید مقاوم است. از این در خت برای کنترل باد، حرکت شن های روان و کولاک زمستانه به وفور استفاده می شود.در اغلب خاکها رشد میکند.به همین دلیل در اغلب نقاط کره زمین از جمله آمریکای شمالی، اروپای شرقی و غربی، آسیای مرکزی و شمالی می روید.از ائمه اطهار(ع) روایت شده که "سنجد" گوشتش گوشت می‌آورد، استخوانش، استخوان و پوستش، پوست می‌رویاند. طبع سنجد سرد و خشک است.مصلح آن مواد غذایی شیرین از جمله عسل، شکر قهوه‌ای و نبات است. 

خواص سنجد:

مفید برای پوکی استخوان: مقادیر بالای کلسیم موجود در میوه سنجد باعث تقویت استخوان ها شده و به پیشگیری و درمان پوکی استخوان کمک می کند.سنجد و پودر سنجد حاوی مقادیر بالای فلاونوئید ها بوده و خواص ضد التهابی دارد به همین دلیل برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان مفید می باشند.سنجد دارای مقادیر زیادی از کلسیم است و باعث تقویت استخوان ها می شود.  

ضد درد و التهاب: مطالعات علمی نشان داده است که عصاره سنجد در بهبود و کاهش درد و التهاب زانو در زنان تاثیر قابل توجهی داشته است. به طور کلی مهمترین کاربرد پزشکی این میوه ، تاثیر ضد درد آن است. به همین دلیل برای افرادی که دچار نرمی استخوان و پوکی استخوان هستند، بسیار مفید می باشد.در طب سنتی ایران از سنجد به عنوان یک داروی ضد درد و ضد التهاب قوی استفاده می شود.می توانید معجون شیر، عسل و پودر سنجد را آماده کنید و هر شب قبل از خواب میل نمایید. سنجد می تواند در مقابل التهاب مقاومت کرده و باعث کاهش التهاب مفصل و آرتریت شود. عصاره سنجد باعث پیشگیری از التهاب های قلب و همچنین دهان می شود. 

کمک به درمان کبد چرب: میوه سنجد خواص ضد التهابی قوی دارد و به عنوان یک دیورتیک قوی و طبیعی با پاکسازی و سم زدایی کبد به درمان بیماری های کبدی از جمله ورم کبد و کبد چرب کمک می کند. عصاره سنجد شدت سیروز کبدی را به میزان ۳۰ درصد کاهش می دهد. برای درمان سیروز کبدی به صورت گیاهی سنجد بهترین انتخاب است.

کاهش قند خون: گفته می شود که سنجد به دلیل خواض ضد التهابی که دارد می تواند برای بهبود عملکرد پانکراس مفید باشد و به کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک می کند. سنجد یکی از بهترین جایگزین های طبیعی برای قند و شکر در افراد دیابتی می باشد. البته نباید در مصرف سنجد زیاده روی نمایند.

مهار استرس: در آزمایشات اخیر محققین مشخص شده است که عصاره برگ سنجد در برابر استرس اکسیداتیو ناشی از کروم از موش ها محافظت می کند. عصاره برگ سنجد از ماده شیمیایی تشکیل شده است که از سلول های موش محافظت می کند و استرس را مهار می کند. 

انعقاد خون: سنجد دارای ویتامین کا می باشد که برای انعقاد خون و کم کردن خونریزی موثر است. کسانی که مشکلات انعقاد خون دارند از این میوه استفاده کنند. مصرف سنجد به صورت خوراکی میزان لخته شدن خون را کاهش داده و خطر بیماری های قلبی را دور می کند. 

درمان اسهال: میوه سنجد قابض و بر طرف کننده اسهال است. برای درمان اسهال کودکان می توان از جوشانده برگ سنجد استفاده کرد که تاثیر بسیاری دارد و جایگزین داروهای شیمیایی برای درمان اسهال کودکان می باشد .اما مصرف بیش از اندازه سنجد موجب یبوست می شود. سنجد سموم موجود در معده و روده را از بین می برد. در طب سنتی پودر سنجد را برای درمان اسهال استفاده می کنند. 

سلامت قلب: فلاونوئید ها و آلکالوئید های موجود در سنجد باعث کاهش فشار خون بالا در افراد شده و خطر ابتلا به سکته قلبی را کاهش می دهند. در طب سنتی ایران گفته شده که سنجد به دلیل مقادیر بالای فلاونوئید ها و خواص ضد التهابی که دارد به پیشگیری و درمان بیماری های قلبی و عروقی و آترواسکلروزیس کمک می کند. عصاره موجود در سنجد از ترشح مایعات بدن به ریه ها جلوگیری می کند و توانایی قلب انسان را در مقابله با تنش ها افزایش می دهد. روغن سنجد به دلیل داشتن آنتی اکسیدان زیاد آسیب های قلبی را کاهش می دهد. 

درمان تکرر ادراری: سنجد دارای خاصیت درمانی برای رفع تکرر ادرار است و برای کسانی که ادرار آنها قطره قطره می آید باعث جاری شدن ادرار می شود.

سلامت پوست: ویتامین C بسیار و آنتی اکسیدان های موجود در سنجد موجب افزایش کلاژن می شود و در نتیجه به کاهش چین و چروک پوست و جوان سازی آن کمک می کند. استفاده از روغن سنجد برای افزایش ضخامت پوست موثر است .همچنین در درمان بیماری های پوست مانند پسوریازیس مفید می باشد. 

سلامت مغز: عصاره موجود در سنجد که دارای فواید بسیاری نیز می باشد در برابر آسیب اکسیداتیو و تخریب مغزی از مغز محفاظت می کند.

درمان یبوست: استیل کولین موجود در سنجد برای کاهش گرفتگی روده ها و درمان بیماری کولیت اولسراتیو روده مفید می باشد. همچنین مقادیر بالای فیبر موجود در میوه سنجد با بهبود حرکات روده به پیشگیری و درمان یبوست کمک می کند. 

مفید برای سرماخوردگی:مقادیر قابل توجه ویتامین C موجود در میوه سنجد به تقویت سیتم ایمنی بدن کمک کرده و برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی، آنفلونزا، گلودرد، سرفه و تب مفید می باشد. 

عطر سازی: علاوه بر میوه و برگ سنجد از ریشه سنجد نیز می توان در صنعت عطرسازی استفاده نمود. 

سرعت بخشیدن به روند درمان زخم: یک مطالعه صورت گرفته بر روی افراد سوخته نشان می دهد که تاثیر روغن سنجد بر روی درمان زخم ها بسیار موثر است. قرار دادن عصاره برگ سنجد به صورت موضعی بر روی محل سوختگی می تواند به تسریع درمان کمک کند. عصاره سنجد در داروهای قارچی به یک بهبود دهنده زخم معروف است. علاوه بر خاصیت درمانی کاهش دهنده التهاب، قابلیت بهبود و درمان زخم نیز از مهمترین خواص سنجد محسوب می شود. عصاره میوه سنجد در بسته شدن سریع محل زخم به خوبی تاثیر می گذارد. جوشانده گل سنجد زخم های ریوی را از بین می برد.  

ضد تب: در کشورهای مختلف نظیر کشور اسپانیا از شیره سنجد برای کم کردن تب های شدید بدن و خطرناک استفاده می شود. 

ضد سرطان: مصرف سنجد از بروز تومور در بدن پیشگیری می کند.آب سنجد ناهنجاری های ژنتیکی سرطان زای موجود در اسپرم و مغز استخوان را درمان می کند. آب سنجد باعث کاهش تکثیر سلول های سرطانی در بدن می شود. 

سلامت مو: گفته می شود که اگر سنجد و برگ سنجد را در روغن زیتون بجوشانید و با آن پوست سر و مو ها را ماساژ دهید باعث تقویت و افزایش رشد مو های سر می شوند. جوشاندن به نحوی باشد که  برگ ها نرم و له شوند و سپس از این روغن برای ماساژ پوست سر استفاده کنید. همچنین گل سنجد هم برای تقویت و افزایش رشد مو مفید می باشد.  سنجده پخته شده در روغن زیتون برای رفع درد مفاصل ، رفع خارش پوست و افزایش رشد موها موثر است. 

سلامت دستگاه گوارش: روغن سنجد در برابر زخم های معده بسیار موثر است. همچنین روغن سنجد باعث ترمیم غشای معده شده و زخم معده را درمان می کند. پلی فنول ها و کاروتنوئید های موجود در میوه سنجد به طور موثر برای درمان زخم معده و سلامت دستگاه گوارش مفید هستند. سنجد یک میوه منحصر به فرد برای پاکسازی روده و معده از سموم مختلف می باشد که شما می توانید سنجد را در برنامه روزانه ی خود به صورت مرتب قرار دهید. همچنین برای درمان نفخ خود از عرق شکوفه سنجد استفاده کنید. 

ضد باکتری: عصاره موجود در سنجد از رشد باکتری ها جلوگیری کرده و آن ها را به راحتی متوقف می کند. این عصاره تاثیر آنتی بیوتیکی از خود نشان می دهد.

کمک به درمان سنگ کلیه: خاصیت ضد درد و التهاب سنجد ثابت شده است، علاوه بر این سنجد یک دیورتیک طبیعی است که با پاکسازی و سم زدایی کلیه ها به درمان سنگ کلیه کمک می کند. سنجد کلیه ها را گرم می کند.

درمان عفونت ریه: سنجد، عفونت ریه را خشک و آب‌آوری شش‌ها را درمان می‌کند.

سلامت بارداری: مطالعات نشان داده که مقادیر قابل توجه کلسیم موجود در سنجد برای توسعه و رشد استخوان ها در جنین مفید بوده و خطر ابتلا به پوکی استخوان در زنان باردار را کاهش می دهد.مصرف سنجد برای درمان تهوع زنان باردار در سه ماهه اول بارداری مفید می باشد. ویتامین C موجود در سنجد باعث تقویت سیستم ایمنی بدن زنان باردار شده و خطر ابتلا به سرماخوردگی و آنفلونزا در دوران بارداری را کاهش می دهد.فلاونوئید ها و آلکالوئید های موجود در سنجد برای کاهش فشار خون بالا در زنان باردار مفید هستند. گفته می شود که گل سنجد بسیار خوشبو بوده و بوییدن آن برای زنان و دختران جوان باعث تقویت قوای جنسی می شود. البته مصرف بیش از اندازه سنجد در دوران بارداری مناسب نیست. زیرا با افزایش مقدار کلیسیم بدن، حجم استخوان و غضروف ها کاهش می یابد.  

رفع استفراغ و حالت تهوع: مکانیسم مهار صفرا در سنجد باعث می شود که معده تقویت شده و از بروز تهوع و استفراغ جلوگیری می کند. افرادی که دچار حالت تهوع صبحگاهی هستند و مزه دهان آنها تلخ است مانند افراد صفراوی با مزاج گرم وخشک، بهتر است پس از بیدار شدن از خواب دو تا سه عدد سنجد مصرف کنند. این خاصیت برای زنان باردار که حالت تهوع دارند بسیار مفید است. سنجد هم چنین برای رفع سموم معده و روده بسیار مناسب است.  

سلامت جنسی زنان: در طب سنتی مصرف دمنوش تهیه شده از سنجد یا جوشانده سنجد را در درمان برخی از اختلال های جنسی به ویژه در زنان موثر می دانند . تاثیر سنجد در درمان اختلال جنسی زنان و حتی اضطراب آنهاهنگام رابطه زناشویی بسیار زیاد است.بوئیدن اسانس گل سنجد به بهبود و درمان ناتوانایی جنسی در زنان کمک می کند اما تاثیر معکوس در مردان دارد. چرا که باعث کاهش توانایی جنسی در آنها می شود.خونریزی بیش از اندازه در قاعدگی را می توان با سنجد درمان کرد .خونریزی بیش از اندازه موجب ضعف و کم خونی می شود . پس از 3 تا 5 روز از شروع عادت ماهانه، مصرف سنجد را آغاز کنید تا خونریزی و لکه بینی شدید یا طولانی از بین برود. 

حفاظت از بدن در برابر رادیو اکتیو: سنجد بدن را در برابر اشعه رادیواکتیو مقاوم می سازد ، عصاره سنجد در مقابل دگردیسی ژنتیکی ناشی از اشعه رادیواکتیو باعث مقاومت بدن می شود. 

تقویت ایمنی کودکان: کلسیم موجود در سنجد برای تقویت و بهبود رشد استخوان ها در نوزادان و کودکان مفید می باشد. ویتامین C موجود در سنجد باعث تقویت سیستم ایمنی بدن نوزادان و کودکان می شود. سنجد با مزاج کودکان سازگاری بسیار دارد زیرا اطفال دارای حرارت زیاد مزاجی هستند، به جای تنقلات بی ارزش و مضر، به کودکان سنجد دهید.

تقویت ایمنی بدن: عصاره سنجد باعث می شود تا سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت ها مقاوم شود. سیستم ایمنی بدن به دلیل استرس کاهش پیدا می کند چه بهتر است که در این زمان سنجد مصرف کنید. سنجد دارای ترکیباتی مانند فیتوکمیکال‌ها است که یک آنتی‌اکسیدان مناسب محسوب می شود که برای سلامتی بدن بسیار مفید است. 

افزایش ترشح اشک: اسید های موجود در روغن سنجد از خشکی چشم ناشی از استرس جلوگیری کرده و ترشح اشک ها را افزایش می دهد. 

تولید آرامش: مطالعات مختلف بر روی موش ها نشان داده است که عصاره سنجد مانند داروی دیازپام عمل می کند و موجب آرامش بدن می شود. 

کاهش وزن: سنجد به دلیل داشتن فیبر زیاد باعث ایجاد احساس سیری در بدن شده و به همین دلیل می تواند اشتها را کاهش دهد و با پیشگیری از پرخوری منجر به لاغری شود. 

خواص عرق سنجد

عصاره و یا عرق گل سنجد برای باز کردن گرفتگی ها، رفع گاز و نفخ معده ، درمان استسقا و یرقان نافع است. این عرق گیاهی موجب تقویت معده و کبد می شود. همچنین برای درمان بیماری های دماغی مانند فلج و کزاز مفید است. عرق گل سنجد برای قلب و زخم های ریوی و تنگی نفس مفید می باشد .علاوه بر آن برای درمان نازایی و ناتوانایی جنسی در زنان موثر است.  

موارد احتیاط و منع مصرف

* در صورت مصرف بالای سنجد، به این دلیل که گوارش سنگینی دارد، عمل هضم با مشکل مواجه می‌گردد.

* مصرف سنجد ممکن است موجب یبوست، حصبه، سو هاضمه و عفونت روده ای  شود. به همین دلیل افرادی که دچار این عوارض می شوند باید با نظر پزشک سنجد مصرف نمایند.

* مصرف سنجد برای سردمزاجان ضرر دارد و اعصاب آن‌ها را ضعیف می‌گرداند.