
گیاه مخلصه که با نام بابونه چشم گاوی، گشنیز کوهی، تریاق کوهی و ... نیز شناخته می شود از خانواده گیاهان تیره کاسنی است و در کشور ما در ارتفاعات کهکیلویه و بویر احمد، کرج، خراسان، اصفهان، چهارمحال، آذربایجان، همدان، زنجان و اطراف غرب تهران قابل رویش است.
این گیاه ارتفاعی حدود 30 سانتیمتر دارد و ساقه های آن شیاردار، پرشاخه و به رنگ سبز مایل به کاهی است. گل های این گیاه به صورت گروهی در یک طبقِ مجتمع قرار گرفته است. اطراف و دور طبق را گل های زبانه ای سفید و قسمت وسط آن را به شکل دایره ای، گل های زرد طلایی تشکیل داده اند. اسانس آن در قسمت تحتانی گلچه های آن قرار گرفته است که توصیه می شود برای افزایش کیفیت و کمیت مواد موثره آن بالافاصه بعد از چیده شدن خشک شود.
خواص گیاه مخلصه (طبیعت و خواص درمانی)
طبع گیاه مخلصه گرم و خشک است. برخی از مهمترین خواص درمانی این گیاه عبارتند از:
1. مخلصه و درمان میگرن
یکی از مهمترین خواص گیاه مخلصه کمک به بهبود و درمان خانگی میگرن است. این گیاه خاصیت ضد اسپاسم و ضد التهاب دارد که با تاثیر روی رگ های مغز در پیشگیری از این بیماری موثر خواهد بود.
2.مخلصه و تقویت سیستم ایمنی بدن
تحقیقات جدید روی این گیاه نشان داده است، مخلصه با افزایش گلبول های سفید بدن باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری ها می شود. همچنین این گیاه حاوی مقادیر زیادی ویتامین ث است که خود در افزایش قدرت ایمنی بدن نقش ویژه دارد.
3. مخلصه و تقویت اعصاب
متخصصان طب سنتی از عرق مخلصه و دیگر فراورده های این گیاه برای تقویت اعصاب، درمان صرع، بیماری غش و هیستری استفاده می کنند. همچنین مصرف شربت مخلصه نشاط آور است و موجب آرامش قلب و اعصاب می شود. دانشمندان دریافته اند که استفاده از عصاره گل های مخلصه می تواند به کاهش درد مربوط به عصب بعد از شیمی درمانی کمک کند.
4.مخلصه و تقویت دستگاه گوارش
مخلصه خاصیت ملین و مسهل دارد و برای درمان یبوست مفید است. مصرف این گیاه باعث تقویت معده، دستگاه گوارش و به طورکلی تقویت کلیه ها و کبد می شود.
5. مخلصه و کاهش تب
یکی دیگر از خواص درمانی مخلصه رفع تب است. بسکمک معتقدند نام این گیاه به انگلیسی (Feverfew) ریشه در این خاصیتش یعنی کاهش تب (Fever) دارد.
6. مخلصه و پادزهر قوی و ضد عفونی کننده
در کتب طب سنتی یکی از مهمترین خواص مخلصه را خاصیت پادزهری و ضد عفونی کنندگی آن معرفی می کنند و از این جهت به آن مخلصه گفته می شود که معتقدند با خوردن آن از شر سم افعی و مار خلاص و امان می یابند.
7.مخلصه و درمان کم خونی
استفاده از عرق مخلصه به پیشگیری و درمان خانگی کم خونی کمک می کند و مصرف آن به دلیل خونساز بودن به خانم ها و دختران جوان توصیه می شود.
8.مخلصه و تسکین درد قاعدگی
استفاده از این گیاه به دلیل خاصیت ضد اسپاسمی که دارد، در تسکین درد های قاعدگی و کاهش گرفتگی های این دوران موثر است. در گذشته از این گیاه هنگام وضع حمل، برای کمک به دفع جفت از طریق افزایش انقباضات رحم استفاده می شده است.
9.مخلصه و درمان اگزما
استفاده از مخلصه به صورت ضماد برای بهبود اگزما مفید است و در کاهش آسیب سلول های صدمه دیده و التهاب نقش دارد. همچنین برای درمان زخم ها، درمان بواسیر و از بین بردن تحریکات موضعی پوست مفید است.
10. مخلصه و دفع سموم بدن
مخلصه خاصیت تعریق آور دارد و با تولید عرق مفید به دفع سموم بدن کمک می کند.
خواص عرق مخلصه
عرق مخلصه ملین و نرم کننده روده می باشد.
باعث افزایش عرق بدن و در نتیجه دفع سموم بدن می گردد.
دردهای عضلانی را معالجه می کند.
معده را تقویت می نماید و از قولنج معده جلوگیری می کند.
همچنین عرق این گیاه خون ساز می باشد و در درمان کم خونی موثر است
روش مصرف مخلصه
برای استفاده از گیاه مخلصه مقدار ۲۵ گرم از آن را در یک لیتر آب بجوشانید و ۲ تا ۴ گرم از پودر دانه اش با اجازه پزشک مورد مصرف قرار دهید.
همچنین طریقه مصرف عرق گیاه مخلصه:
یک فنجان بعد از هر وعده استفاده گردد یا هر شب زمان خواب و هر صبح قبل از طلوع آفتاب یک فنجان با یک لیوان آب و مقداری عسل شیرین کنید و مصرف نمایید.
پماد این گیاه باعث از بین بردن تحریکات موضعی می شود.
همچنین مصرف خارجی آن برای بهبود زخم موثر می باشد.
عوارض عرق مخلصه
عرق مخلصه نیز مانند سایر داروهای گیاهی علاوه بر خواص و فواید درمانی فراوانی که دارد ممکن است عوارض جانبی احتمالی نیز از خود نشان دهد. زیاده روی در مصرف عرق مخلصه ممکن است موجب بروز عوارضی مانند بیخوابی، کمخوابی و لکنت زبان شود. افرادی که مبتلا به فشار خون و بیماریهای قلبی هستند باید برای مصرف عرق مخلصه با پزشک متخصص مشورت کنند. مصرف عرق مخلصه برای خانمهای باردار و مادران شیرده ممنوع است. افرادی که بیماریهای مرتبط با پروستات داشته و همچنین افراد مبتلا به بیماریهای حلق و فلج عضلانی باید برای مصرف عرق مخلصه با پزشک خود مشورت کنند.