-
دسته بندی مقالات
منشاء اولیه این گیاه در عربستان بوده و از آنجا تدریجاً به نواحی دیگر دنیا برده شده است. پرورش آن امروزه در اغلب نقاط جهان معمول می‌باشد. در ایران بیشتر در خراسان، تبریز و تفرش یافت میشود.
در ایران کاشت گلرنگ به عنوان یک گیاه روغنی از سال 1336 آغاز شده است. سطح زیر کاشت گلرنگ، در آن زمان افزایش یافت، ولی از سال 1353 به بعد به طور مرتب از سطح زیر کاشت آن کاسته شد. از سال 1370 فعالیت‌های مجددی جهت گسترش کشت این دانه روغنی صورت پذیرفت، ولی با این حال، سطح کل زیر کشت آن در کشور بسیار کم است و هنوز در مقایسه با دیگر گیاهان روغنی مانند آفتابگردان از اهمیت اندکی برخوردار است.
اصلاح ارقام پرمحصول این گیاه با روغن بالای دانه به گسترش و توسعه سطح زیر کشت آن در بعضی از نقاط دنیا منجر شده است. این ارقام اصلاح شده از ژرم‌‌پلاسم‌هایی به دست آمده‌اند که از مراکز کشت این گیاه در نقاط مختلف جمع‌آوری شده‌اند. گلرنگ در 60 کشور جهان کاشت میشود، ولی در بسیاری از آن ها هنوز سطح زیر کاشت آن کم است.
گیاهی است که به طور عمده در آب و هوای گرم و خشک رشد می کند. دانه های روغنی آن منبعی برای استخراج روغن های گیاهی است و از دیرباز غذایی کامل برای پرندگان محسوب می شد. از گل های گلرنگ برای رنگین کردن خوراکی ها و به عنوان منبعی برای استخراج رنگ طبیعی استفاده می کنند؛ علاوه بر این، گل های گلرنگ در بسیاری از موارد برای مقاصد دارویی نیز به کار می رود.
رگبرگ ها در سطح زیرین برگ برجسته و نمایان می باشد. گل های آن منفرد در یک طبق کوچک لوله ای و زرد رنگ مایل به قرمز در انتهای شاخه گلدار ظاهرمی شود. میوه ان فندقه سفید رنگ که در قسمت بالای آن دسته ای تار نازک وجود دارد. از نظر مصارف روغن آن و ماده رنگی گل های ان مورد توجه است. تکثیر گلرنگ از طریق کاشت بذر آن صورت می گیرد.
خواص درمانی گلرنگ
از روغن دانه آن به عنوان روغن نباتی مایع کمضرر خیلی استقبال میشود.
از گلهای گلرنگ به عنوان داروی محرک، مسکن و مسهل و معرق استفاده می شود.
به علاوه برای آن خاصیت قاعدهآور و ضد ورم و تحلیل برنده تومور قایل هستند.
خوردن گلبرگها گرم کننده است.
برای تسریع جریان گردش خون کمک میکند.
برای زنهایی که عادت ماهیانه آنها بدون دلیل قطع شده و یا زنهایی که جنین مرده در رحم دارند و یا در مورد آنهایی که ترشحات رحمی بعد از زایمان آنها ادامه دارد تجویز میشود.
همچنین برای بیمارانی که خون قی میکنند تجویز میشود.
از گلهای گلرنگ به عنوان تونیک و برای مداوای فلج و عادت ماهیانه دردناک استفاده میشود.
دانه های گلرنگ ملین و مسهل است.
مغزی یا آپوپلکسی به کار میرود برای استسقا و اغما و فلجهای ناگهانی حاصله از خونریزی
از گلهای خشک آن برای معالجه یرقان و از آب خیس کرده گلها برای شستوشوی چشم استفاده میشود.
مسهل است و بلغم رقیق و اخلاط سوخته را خارج میکند.
تحلیل میبرد بادها را
به عنوان مسهل خوب عمل میکند.
گلرنگ جایگزین زعفران
گیاه گلرنگ در آشپزی نیز کاربرد داشته و می تواند به علت مناسب بودن قیمت گیاه گلرنگ جایگزین مناسبی به جای ادویه گران قیمت زعفران به شمار آید .در واقع نحوه استفاده از گلرنگ در غذا بسیار ساده است چرا که گلرنگ را می توان به نوعی زعفران تقلبی تشبیه نمود که به علت ارزان بوده قیمت گلرنگ می تواند موجب رنگین شدن غذاهای شما با قیمتی نازل تر از زعفران گردد .
طبع گیاه گلرنگ
طبیعت گیاه گلرنگ گرم و خشک است.
خواص روغن گلرنگ
همان طور که اشاره شد، خواص درمانی بسیاری را به این گیاه و روغنش نسبت می دهند. استفاده از این گیاه به هزاران سال پیش بر می گردد، زمانی که پزشکان مصری از این گیاه برای درمان بیماری های پوستی فرعون بهره می گرفتند. کشورهای زیادی در حال حاضر این گیاه را در مقیاس انبوه کشت می کنند که از مهم ترین آنها می توان به آمریکا، ترکیه و اسپانیا اشاره کرد. جالب است بدانید که از مواد این گیاه در ساخت بیش از 1300 گونه دارو استفاده می شود. همین موضوع حکایت از اهمیت بالای گلرنگ است.
مراقبت از سلامت قلب
یکی از مهم ترین اندام های بدن که سلامتش در گرو استفاده از این روغن می باشد، قلب است. بیماری های قلبی مهم ترین عامل مرگ و میر محسوب می شوند و به همین دلیل حفظ سلامت قلب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان ژاپنی در سال های اخیر نشان می دهد که روغن این گیاه یکی از مهم ترین منابع اسیدهای چرب امگا 6، که یک نوع اسید چرب مفید است، به حساب می آید. این اسید می تواند به حفظ تعادل سالم کلسترول در بدن کمک کند، که باعث کاهش احتمال ابتلا به آترواسکلروز، و نیز سایر شرایط بهداشتی مانند حمله قلبی و سکته مغزی می شود.
جلوگیری از دیابت
یکی دیگر از بیماری های مزمنی که می توان با استفاده از این روغن جلوگیری کرد، دیابت است. متاسفانه در سال های اخیر تعداد افرادی که با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند در حال افزایش است. همان طور که می دانید دیابت زمانی ایجاد می شود که بدن شما نسبت به انسولین مقاوم شود. این موضوع می تواند به سرعت قند خون شما را افزایش دهد. محتوای بالای سید چرب امگا 6 موجود در روغن گلرنگ مهم ترین عاملی است که باعث می شود این گیاه برای افراد دیابتی مفید باشد چرا که این اسید از بالا رفتن قند خون جلوگیری می کند.
کاهش وزن
افرادی که دوست دارند از شر اضافه وزن خود خلاص شوند نیز بهتر است از این روغن استفاده کنند. این خاصیت نیز ناشی از اسیدهای چرب امگا 6 موجود در گلرنگ می باشد. دانشمندان معتقد هستند که مصرف این اسیدها باعث می شود تا بدن چربی ها را بجای اینکه ذخیره کند، بسوزاند. از آنجا که از این روغن برای پخت و پز نیز استفاده می شود، شما بدون اینکه در رژیم غذایی خود تغییرات زیادی ایجاد کنید، تنها با اضافه کردن این روغن می تواند به سرعت وزن خود را کاهش بدهید. در سال های اخیر از این خاصیت امگا 6 در مکمل های کاهش وزن استفاده می شود.
سلامت پوست
همان طور که اشاره کردیم استفاده از این روغن برای سلامت پوست قدمتی چند هزار ساله دارد. امروزه مشخص شده این گیاه سرشار از اسید لینولئیک است. این اسید ارتباطی نزدیک با کیفیت و ظاهر پوست شما دارد. تحقیقات نشان می دهد این اسید اگر با آب گرم مخلوط شود، قادر است منافذ پوستی را از بین ببرد. این موضوع می تواند خبری خوب برای افرادی که از آکنه رنج می برند باشد. علاوه بر این، اسید لینولئیک، بازسازی سلول های پوستی جدید را تقویت می کند که این امر منجر به کاهش زخم ها و سایر لکه های پوستی می شود.
تسکین علائم سندرم پیش از قاعدگی
در طول قاعدگی، زنان اغلب از درد وحشتناک و ناخوشایند رنج می برند. اسید لینولئیک در گلرنگ، پروستاگلاندین ها را در بدن تنظیم می کند که باعث نوسانات هورمونی و علائم شدید در طول قاعدگی می شود. بنابراین، روغن گلرنگ می تواند شدت علائم PMS را کاهش دهد و همچنین می تواند چرخه های قاعدگی را درست مثل مکمل های هورمونی، بدون عوارض جانبی خطرناک تنظیم کند. آمارها نشان می دهد که در آمریکا از هر 10 خانم، 5 نفر از این سندرم رنج می برند. برای رهایی از این مشکل بهتر است از مواد طبیعی مانند این روغن استفاده کنید.
مضرات گلرنگ (موراد احتیاطی و منع مصرف)
- مصرف گل و دانه گلرنگ در بارداری ممنوع است، زیرا این گیاه قاعدهآور بوده و باعث سقط جنین میشود. لازم به توضیح است مصرف روغن گلرنگ این اثر را نداشته و مصرف آن در بارداری بلامانع است.
- گیاه گلرنگ لخته شده خون و توقف خونریزی را کند میکند، لذا افرادی که ناراحتی‌هایی نظیر زخم معده، هموروئید و… دارند، لازم است در مصرف این گیاه احتیاط کنند.
- لازم است مصرف گلرنگ دو هفته قبل از انجام هرگونه عمل جراحی متوقف شود، چراکه ممکن است باعث خونریزی بیش از حد بعد از جراحی شود.
- مصرف گلرنگ در برخی افراد ممکن است باعث ایجاد حساسیت شود.
- در پایان لازم به ذکر است، گیاه گلرنگ با برخی داروها نظیر داروهای رقیق کننده خون و داروهایی که لخته شدن خون را کم میکند مانند آسپرین و … تداخل دارویی دارد.
