خواص مرزنجوش در طب سنتی

مرزنگوش (مرزنجوش) گیاهی معطر از خانواده نعنا است. این گیاه به دلیل رایحه مطبوعش در آشپزی و آروماتراپی کاربرد دارد. از ین گیاه در اکثر غذا‌های ایتالیایی به عنوان ادویه مصرف می‌شود و علاوه بر عطر خوب خواص دارویی زیادی دارد. مرزنگوش در درمان نفخ، اسهال، یبوست، درد و گرفتگی عضلات، برونشیت، بی خوابی و خستگی موثر است.

در برخی از کشورهای خاورمیانه به جای پونه کوهی و آویشن از آن استفاده میگردد.

همچنین این گیاه در ساخت و تهیه لوازم آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد.

مصرف مرزنجوش بسیار برای سلامتی مفید است و قسمت‌های مورد استفاده آن شامل قسمتهای رویشی گیاه، ساقه گل و برگ است.

نام‌های دیگر این گیاه مرزنگوش، مرزه گوش، مردگوش، ریحان داود، عنقر، سومق و چند نام دیگر است.

گیاهی علفی، یکساله ودر بعضی مواقع دوساله با ساقه ای راست و شاخه و برگ های متقابل بیضی شکل است.

خواص مرزنجوش برای سلامتی

 مرزنجوش خلط آور طبیعی

نشان داده شده است که روغن معطر مرزنجوش در بیرون راندن خلط و بلغم از گلو و سینوس‌ها کاملا موثر است، همچنین گرفتگی مجرای بینی، حلق، حنجره، برونشی، و ریه‌ها را که ناشی از سرماخوردگی و عفونت‌های ویروسی هستند برطرف می‌کند این روغن به ویژه برای سرفه‌های شدید بسیار موثر است.

مرزنجوش و معالجه‌ی عفونت‌های قارچی

این گیاه از رشد قارچ‌ها جلوگیری و به درمان عفونت‌ها کمک می‌کند. این خاصیت روغن معطر مرزنجوش به درمان شماری از مشکلات و ناراحتی‌های پوستی یا دیسانتری، که اغلب به خاطر رشد خطرناک قارچ‌ها به وجود می‌آید، کمک می‌کند.

 افزایش تعریق

روغن مرزنجوش میزان تعریق را افزایش می‌دهد و با کمک به از بین بردن مواد سمی، سدیم، املاح، و آب اضافی از بدن به سلامتی کمک می‌کند. همچنین به پایین آوردن تب و کاهش وزن کمک می‌کند چون تقریبا ۴٪ ادرار از چربی تشکیل شده است.

کاهش مشکلات هورمونی

روغن معطر مرزنجوش جلوی رشد آنزیم پروتئین تریوزین فوسفات 1B (PTP1B) را می‌گیرد. چنین شایع است که این آنزیم بر سطح انسولین تاثیری منفی می‌گذارد، که از این طریق سطح قند خون را تحت تاثییر قرار می‌دهد. از این رو، روغن مرزنجوش برای افراد دیابتی که به دنبال راهی برای کنترل دیابت خود هستند عالی است.

مرزنجوش و درمان اسپاسم یا گرفتگی‌ها

روغن معطر مرزنجوش در درمان تقریبا تمام انواع اسپاسم‌ها و مشکلات مربوطه مفید است. این ماده به نحو موثری اسپاسم‌های دستگاه تنفسی، روده‌ها، و اسپاسم‌های عضلانی اعضای بدن را برطرف می‌کند. همچنین به درمان تشنج‌ها، کشیدگی عضلات، گرفتگی‌های عضلانی و وبای تشنجی که به خاطر اسپاسم‌های غیر قابل کنترل به وجود می‌آیند کمک می‌کند.

کنترل میل جنسی

روغن معطر مرزنجوش می‌تواند به عنوان یک شهوت‌کاه عمل کند و به سرکوب یا کنترل میل جنسی کمک کند. این خاصیت برای کسانی که از شهوت یا میل جنسی بیش از حد یا نامتعارف رنج می‌برند مفید است.

درمان عفونت‌ها با مرزنجوش

دیگر اینکه، مرزنجوش می‌تواند در درمان عفونت‌های ناشی از ویروس و بیماری‌های مربوط به آن‌ها مانند سرماخوردگی‌های معمول، آنفولانزا، اوریون، سرخک و حتی آبله موثر باشد.

سلامت مو

همچنین می‌توانید چند قطره روغن معطر مرزنجوش را به نرم کننده یا شامپوی خود اضافه کنید تا به تقویت موهای خود و بهبود ظاهر آن کمک کنید. روغن معطر مرزنجوش می‌تواند فولیکول‌های مو را تقویت کند یعنی موی‌تان قوی‌تر و سالم‌تر رشد خواهد کرد.

این روغن همچنین حاوی خواص ضد قارچی است که آن را به گزینه‌ی طبیعی خوبی برای درمان مشکلات رایج پوست سر مانند شوره تبدیل می‌کند. همچنین رایحه‌ی بسیار خوب دارد پس آن را امتحان کنید.

سلامت پوست و مرزنجوش

روغن معطر مرزنجوش را می‌توان به صورت موضعی روی پوست مالید. این ماده خواص آنتی اکسیدانی بی نظیری دارد که می‌تواند از پوست شما در برابر اثرات رادیکال‌های آزاد محافظت کند. روغن مرزنجوش اغلب به عنوان یکی از مواد تشکیل دهنده‌ی کرم‌های پوست، لوسیون‌ها و صابون‌ها یافت می‌شود.

آنتی اکسیدان‌های موجود در روغن مرزنجوش می‌توانند به جلوگیری از بسیاری از علائم پیری زودرس مانند خطوط چهره و چین و چروک کمک کنند و وفتی به صورت منظم ستفاده شوند می‌توانند به شما ظاهری جوانتر و سالم‌تر ببخشند.

ضد میکروبی

پای باکتری‌ها و ویروس‌ها که به میان می‌آید، مرزنجوش دارای خواص ضد میکروبی، ضد قارچی، و ضد عفونی کننده‌ای است که به آن خاصیت درمانگری متعددی می‌بخشد.  علاوه بر موارد ذکر شده، این گیاه را می‌توان برای درمان سرماخوردگی، آنفولانزا، عفونت‌ها، مسمومیت غذایی و کمک به درمان زخم‌ها نیز استفاده کرد.

مرزنجوش و مشکلات تنفسی

همچنین می‌توان از روغن معطر مرزنجوش برای درمان مشکلات تنفسی و علائم برونشیت، سرماخوردگی‌ها، و آنفولانزا نیز استفاده کرد. این گیاه خاصیت خلط آوری دارد که می‌تواند به شل کردن مخاط و بلغم در دستگاه تنفسی کمک کند. سعی کنید روغن را به صورت مستقیم از داخل بطری استنشاق کنید یا چند قطره از آن را روی گونه‌ها و زیر سوراخهای بینی‌تان بمالید.

خواص ادرار آوری

مرزنجوش، به ویژه روغن معطرش، می‌تواند به عنوان یک ادرارآور طبیعی عمل کند یعنی هم مقدار ادراری را که تولید می‌کنید افزایش دهد و هم نحوه‌ای که آب را دفع می‌کنید تغییر دهد. ادرارآورها به شستشوی سیستم بدن و خارج کردن آب اضافی و مواد سمی مانند سدیم اضافی و اسید اوریک کمک می‌کنند.

ادرار آورها یا قرص‌های آب را اغلب برای مواردی مانند عفونت‌های مجاری ادراری و مشکلات کلیوی تجویز می‌کنند که می‌تواند به کاستن از آب اضافی بدن نیز کمک کند. با وجود این باید همیشه قبل از استفاده از درمان‌های ادرار آور طبیعی با پزشک مشورت کنید چون ممکن است باعث دهیدراته شدن بدن‌تان بشوند.

تسکین درد با مرزنجوش

روغن معطر علاوه بر درمان درد عاطفی، درمان بی‌نظیری برای درد عضلات، اسپاسم‌ها، و سر دردهای تنشی نیز هست. چند قطره از آن را با یک روغن حامل مخلوط کنید و آن را روی ناحیه‌ی مبتلا به درد ماساژ بدهید تا بلافاصله دردتان تسکین پیدا کند.

– همچنین می‌توانید ۳ یا ۴ قطره از این روغن را به وان حمام اضافه کنید و بگذارید بدن‌تان در آن خیس بخورد.

کنترل دیابت

تقریبا ۱۰٪ از جمعیت ایالات متحده‌ی آمریکا دیابت دارند و هیچ نشانه‌ای از فروکش کردن این رقم وجود ندارد. خوشبختانه، دیابت نوع ۲ را با گزینه‌های سبک زندگی و رژیم غذایی خوب می‌توان کنترل کرد. مطالعات نشان می‌دهند که مرزنجوش برای کسانی که سعی دارند دیابت خود را کنترل کنند بی‌نظیر است.

مرزنجوش و گیاهان دارویی دیگر مثل رزماری و پونه‌ی کوهی به نحو موثری جلوی بعضی از آنزیم‌های خاص را می‌گیرند که این امر تحمل انسولین را بالا می‌برد. چه گیاه تازه را مصرف کنید چه خشک شده را، می‌تواند کمک بزرگی به بیماران دیابتی برای کنترل سطح قند خون باشد.

 مرزنجوش برای سلامت زنان

مرزنجوش سال‌های سال در زمینه‌ی بهبود سلامت زنان از اعتبار و ارزش بالایی برخوردار بوده است. این گیاه می‌تواند به متعادل شاختن هورمون‌های زنان و تنظیم قاعدگی آن‌ها کمک کند. مرزنجوش نه تنها  به تنظیم چرخه‌ی قاعدگی کمک می‌کند بلکه به از بین بردن بسیاری از علائم آشنایی که زنان در طول عادت ماهیانه‌شان با آن‌ها روبرو هستند کمک می‌کند و می‌تواند به درمان علائم مربوط به یائسگی نیز کمک کند.

به خاطر خواص تحریک کنندگی طبیعی جریان قاعدگی، می‌تواند قاعدگی زنان را تحریک کند و حتی از آن برای مادران شیرده جهت شیردهی بیشتر نیز استفاده شده است.

 سلامت قلب

مرزنجوش می‌تواند برای سلامتی قلب و عروق‌تان بسیار خوب باشد. این گیاه منبعی غنی از آنتی اکسیدان‌ها است که می‌تواند به حفاظت از قلب و همچنین سایر ارگان‌های بدن در برابر بیماری کمک کند. همچنین فادر است رگ‌های خونی را عریض و شل کند که به کاهش طبیعی سطح فشار خون کمک می‌کند.

استنشاق روغن معطر یا به صورت مستقیم یا به شکل اسپری شده می‌تواند سیستم عصبی بدن را آرام کند که به گشاد کردن رگ‌های خونی کمک می کند. این اثری مثبت بر قلب دارد چرا که فشار خون را پایین می‌آورد و فشار وارد بر قلب را کاهش می‌دهد.

سلامت دستگاه گوارش

مرزنجوش یکی از آن گیاهان اعجاب انگیز است که می‌تواند به بهبود سیستم گوارشی کمک کند و همچنین مشکلات خاص مربوط به دستگاه گوارش را حل کند. فقط رایحه‌ی آن می‌تواند به تحریک غدد بزاقی کمک کند و این امر به فرایند گوارش که از دهان آغاز می‌شود کمک کند. روغن موجود در این گیاه نیز اثربخش است و حرکت را در دستگاه گوارش تحریک می‌کند.

ناراحتی‌های رایجی مانند گاز معده، نفخ، سوء هاضمه، گرفتگی عضلات و حالت تهوع را می‌توان با چند فنجان چای آرامبخش مرزنجوش یا افزودن گیاه تازه‌ی آن به وعده‌ی غذایی برطرف کرد. این گیاه همچنین می‌تواند در دوره‌های بیماری و در خلال فرایند ریکاوری وقتی که میلی به غذا خوردن ندارید اشتهای‌تان را افزایش دهد.

کاهش فشار خون

از خواص مفید دیگر مرزنجوش می توان به نقش آن در کاهش فشار خون اشاره نمود زیرا مصرف مرزنجوش سبب بهبود سیستم گردش خون در بدن شده و مزایای بسیاری را به دنبال دارد.

چگونه از مرزنجوش استفاده کنیم

مرزنجوش را می‌توانید به عنوان یک ادویه به وعده‌ی غذایی‌تان اضافه کنید اما راه‌های محبوب دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید دوز موثری از آن را استفاده کنید و از خواص شفابخشش بهره‌مند شوید.

– روغن معطر مرزنجوش: این قدرتمندترین و شفابخش‌ترین راه استفاده از مرزنجوش است. این روغن را می‌توان از طریق یک پخش کننده استنشاق کرد تا به رفع مشکلات عاطفی کمک کنید یا می‌توان آن را موضعی استفاده کرد تا دردهای عضلانی را کاهش دهید. اگر می‌خواهید از روغن مرزنجوش به صورت موضعی استفاده کنید، ضروری است که ابتدا آن را با یک روغن اصلی مناسب رقیق کنید. خوردن روغن معطر توصیه نمی‌شود.

– چای مرزنجوش: نوشیدن چند فنجان چای مرزنجوش در روز تونیکی عالی برای رفع مشکلات گوارشی و تقویت دستگاه گوارشی محسوب می‌شود. همچنین چای مرزنجوش مملو از ترکیب‌های آنتی اکسیدانی است که می‌توانند به دور ماندن از بیماری ها کمک کنند.

 مضرات مرزنجوش (عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف)

• در صورت بروز تهوع، استفراغ و یا اسهال مصرف مرزنجوش باید متوقف شود و از زیاده‌روی در مصرف آن بدون نظر پزشک متخصص خودداری شود.
• بیماران مبتلا به ناراحتی‌های کلیوی بایستی از مصرف مرزنجوش خودداری کنند، استفاده زیاد مرزنجوش برای کلیه‌ها مضر است.
• در تماس مستقیم با برگ‌های تازه گیاه مرزنجوش، ممکن است پوست یا چشم متورم شود، همچنین مصرف طولانی مدت این گیاه باعث ایجاد سرطان می‌گردد.
• استفاده آن برای زنان باردار مضر بوده، منجر به سقط جنین خواهد شد. همچنین استفاده از این گیاه برای کودکان زیر پنج سال ممنوع است.