
در طب سنتی زعفران به عنوان آرام بخش، مسکن، ضداسپاسم و مقوی معده مصرف میشود و در تغذیه معطر کننده، طعم و رنگ دهنده است. با توجه به رنگ بسیار غلیظی که از آن تولید میشود در صنایع آرایشی، داروسازی، قنادی نیز استفاده میشود.
زعفران گیاهی است که از نظر مزاجی دارای طبع گرم و خشک است و کاربردهای بالینی و درمانی بسیاری دارد. این تقسیم بندی بر اساس ارکان عناصر اربعه است و طبق منابع اصلی طب سنتی از نظر درجه گرمی دو و درجه خشکی در سطح یک قرار دارد. در عین حال در کتاب مخزن الادویه عنوان شده که برخی حکما آن را درجه سه از نظر گرمی و از بعد خشکی درجه دو عنوان کرده اند.
در طب سنتی هر گیاه دارویی و عناصر اعم از جامدات و مواد معدنی و گیاهان از نظر خشکی، تری، سردی و گرمی هر یک به چهار درجه تقسیم بندی می شود.
به عنوان مثال میزان گرمی یک عنصر در این تقسیم بندی درجه یک آن شامل مواد غذایی است، درجه دو جنبه دارویی دارد و درجه سه گرمی به گونه است که استفاده مکرر و تکرار در مصرف بیماری زا است و درجه چهار آن به مفهوم آنکه جزو سموم است.
زعفران از گیاهانی است که در بسیاری از موارد جنبه دارویی دارد و آثار مثبتی هم در درمان برخی بیماری ها دارد.
از نظر خشکی هم زعفران یک عنصر مفید در دفع اخلاط فاسده و محلل و کاهنده اخلاط حاصل از بلغم است.
خواص بی نظیر زعفران
درمان افسردگی و ایجاد نشاط
در طب سنتی، زعفران گیاهی فرحبخش و خندهآور درنظر گرفته میشود. تحقیقات امروزی نیز نقش زعفران در مبارزه با افسردگی را تایید کرده و محققان آن را گیاهی ضدافسردگی بهشمار میآورند.
مصرف زعفران با تاثیر بر غدد درون ریز، موجب آزادسازی هورمونهایی میشود که باعث کاهش اضطراب و ایجاد احساس آرامش و آسودگی میشود.
تقویت سیستم ایمنی
زعفران به دلیل داشتن ویتامین c (اسکوربیک اسید) باعث تقویت سیستم ایمنی بدن میشود. همانطور که میدانید بخش مهمی از دفاع ایمنی بدن انسان برعهده گلبولهای سفید است و این گلبولها برای داشتن فعالیت بهینه به ویتامین c نیاز دارند.
کاهش و تسکین درد
ماده «فرار سافرانال» موجود در زعفران در حقیقت یک مسکن طبیعی است که میتواند برای کاهش یا تسکین انواع درد مورد استفاده قرار گیرد. این گیاه خاصیت ضدعفونی کنندگی نیز دارد که در کنار خاصیت تسکین درد برای نوزادان در هنگام دندان درآوردن بسیار مفید است.
رفع مشکلات گوارشی
زعفران به دلیل ذات آرامبخش و ضدالتهاب خود، در درمان نفخ معده، یبوست سرد، و گرفتگی معده موثر است.
تقویت سیستم گردش خون
این طلای سرخ رنگ میتواند تعداد گلبولهای قرمز خون را بالا ببرد. این کار باعث افزایش گردش خون شده و به بدن شما انرژی میبخشد.
زعفران همچنین از رسوب کلسترول در دیواره رگها جلوگیری کرده و مانع تصلب شراِیین میشود. پس با مصرف زعفران سلامت قلب و عروق خود را تامین کنید.
تقویت قدرت ذهنی
بر اساس تحقیقات انجام شده، زعفران میتواند در مبارزه با مشکلات و اختلالات یادگیری تاثیرگذار بوده و علاوه بر تقویت حافظه، از آلزایمر نیز جلوگیری کند.
مبارزه با سرطان
بر اساس تحقیقاتی بالینی، تزریق وریدی عصاره زعفران برای افراد مبتلا به سرطان، میتواند تا حد زیادی از رشد سلولهای سرطانی جلوگیری کند.
جلوگیری از پوکی استخوان
مواد معدنی ویژهای در زعفران وجود دارد که میتواند موجب افزایش جذب کلسیم شود. همانطور که میدانید کلسیم عنصری اساسی برای تراکم استخوان است. از این رو مصرف این ماده میتواند سلامت استخوانهای شما را تامین کرده و از پوکی استخوان جلوگیری کند.
سلامت بینایی
زعفران با افزایش گردش خون در قرنیه میتواند بینایی را بهبود ببخشد.
کنترل دیابت
وجود منگنز در این ماده باعث میشود که با مصرف زعفران، سطح قند خون شما کنترل شود.
فواید زعفران برای زنان
درصد بالایی از بانوان (تقریبا 85 درصد)، از سندرم پیش از قاعدگی رنج میبرند. این سندرم با اسپاسمهای شدید در ناحیه زیر شکم یا کمر و تغییرات خلقوخو همراه است.
گیاه زعفران یک ضد اسپاسم کاملا طبیعی است. استفاده از دمنوش زعفران (دو مرتبه در روز) به درمان این سندروم کمک بسزایی کرده و کمردرد و دل درد دوران قاعدگی را کاهش داده یا حتی درمان میکند. علاوه بر این، هورمون سروتونین موجود در زعفران میتواند تغییرات خلق و خویی در این دوران را کنترل کند.
تاثیر دیگر زعفران، منظم کردن دوره قاعدگی است. همانطور که میدانید اولین و مهمترین نشانه سلامت دستگاه جنسی در زنان، نظم دوره جنسی است. پس مصرف زعفران میتواند سلامت جنسی بانوان را تامین کند.
زعفران همچنین میتواند روند زایمان را تسهیل کند. زنان باردار با مصرف زعفران (پس از سه ماهه اول بارداری) میتوانند باعث ارتجاع دیواره رحم شده و درد زایمان را تا حدود زیادی کاهش دهند.
توجه کنید که زعفران به هیچ عنوان نباید در سه ماهه اول بارداری مصرف شود. زیرا میتواند سقط جنین را در پی داشته باشد.
خواص زعفران برای مردان
زعفران میتواند هم در زنان و هم مردان، باعث افزایش قوای جنسی شود. این گیاه در درمان ناباروری آقایان نیز تاثیر بسزایی دارد. اگرچه مصرف زعفران در افزایش تعداد اسپرمها تاثیری ندارد، اما میتواند کیفیت و تحرک اسپرمها را بهبود بخشد. بنابراین شانس باروری تخمک افزایش پیدا میکند.
خواص زعفران برای کودکان
تاکنون از خاصیت انرژی بخشی زعفران بسیار گفتیم که این خاصیت برای کودکان نیز صادق است. نکته جالب توجه این است که زعفران اگرچه کودکان را شاداب و پرانرژی میکند، نوزادان را آرام کرده و مانع بیقراری و بیخوابی آنها میشود.
زعفران هضم غذا را در کودکان تسهیل کرده و ایمنی و سلامت دهان و دندان آنها را تضمین میکند. مصرف این گیاه میتواند برای تحکیم استخوانهای نوزادان و کودکان موثر باشد.البته نباید در دادن آن به کودک افراط کرد.
خواص زعفران برای مو
زعفران سرشار از انواع آنتی اکسیدانها و مواد معدنی است. در نتیجه، استفاده از زعفران میتواند با تاثیر بر فولکولهای مو، باعث تحریک رشد مو شود. این ماده برای کم مویی و طاسی منطقهای نیز بسیار تاثیرگذار است.
خواص زعفران برای پوست
با مصرف زعفران میتوانید پوستی زیبا و شفاف داشته باشید. زعفران با دارا بودن انواع آنتی اکسیدانها خواص ضدپیری داشته و میتواند باعث نرمی، انعطاف و درخشش پوست شود.
علاوه بر این، از بین بردن جوش، زخم و لکهای پوستی از خواص دیگر زعفران است. ویتامین B موجود در این گیاه میتواند در برطرف کردن خشکی و ترک لبها موثر باشد.
خواص چای زعفران
خوب است بدانید مصرف چای زعفران در بهبود فشار خون پایین نیز تاثیر گذار است.
طبع زعفران گرم است یا سرد
طبق منابع مستند طب ایرانی طبع زعفران گرم و خشک است. درجه گرمی زعفران دو و درجه خشکی آن یک است. در عین حال در کتاب مخزن الادویه عنوان شده که برخی حکما آن را درجه سوم گرم و در دوم خشک عنوان کردهاند.
ویژگیهای زعفران اصل چیست؟
- سرشاخههای کلاله زعفران سهشاخه و قسمت بالای آن شیپوری بوده که هرچه پایینتر میآید باریکتر میشود ضمن اینکه دارای مقداری طعم تند است؛
- اگر زعفران شیرین باشد به این معناست که کاسب برای افزایش وزنش مقداری عسل یا شکر به آن افزوده است.
- رنگ زعفران مرغوب، زرد مایل به نارنجی قرمز است.
- در ضمن زعفران بوی بسیار مطبوع و نافذی دارد بهطوری که هر چه بوی زعفران بیشتر باشد، یعنی تازهتر است.
- نباید فراموش کرد که بوی کم نشانه کهنه بودن زعفران یا خالص نبودن آن است.
- تشخیص زعفران تقلبی از اصلی در آزمایشگاه به سادگی انجام می شود ولی زمانی که برای خرید زعفران به بازار میروید عموماً زعفران بستهبندی شده به شما داده میشود در نتیجه صرفاً از ظاهر آن باید تقلبی یا اصل بودن آن را تشخیص داد.
- بهترین کاری که میتوانید در خرید زعفران انجام دهید این است که نوعی از زعفران که بخش سفید و قرمز آن همراه هم است (به اصطلاح “دسته”) را خریداری نمایید. در این حالت امکان تقلب (بویژه تقلب در ظاهر) بسیار کاهش پیدا میکند.
- در کتب طبی ذکر شده که بهتر است هنگام مصرف زعفران اندکی بخش سفید آن نیز همراهش باشد، زعفران به این شکل مرغوبیت و تازگی خود را به مدت طولانیتری حفظ میکند.
عوارض مصرف زیاد زعفران چیست؟
- سرگیجه، احساس تهوع و در بعضی موارد استفراغ
- کاهش تعداد ضربان قلب
- آسیب دیدن کلیهها و اعصاب
- کاهش شدید فشار خون
- رقیق شدن خون
- کاهش اشتها
- سردرد و اختلال حواس
- خونریزی از بینی و پلکها
- زردی پوست